Các giai đoạn ung thư vú

Giai đoạn Ung thư vú được xác định bởi những đặc tính của ung thư, ví dụ như kích thước khối u, có hay không có các thụ thể của hormone. Giai đoạn ung thư giúp bạn và bác sĩ của bạn trong việc:

Tính toán được tiên lượng của bạn, kết cục có khả năng xảy ra của bệnh
Quyết định được lựa chọn phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn
Xác định một số thử nghiệm lâm sàng có thể là lựa chọn tốt cho bạn hay không

Giai đoạn ung thư vú thường được biểu thị bằng một chữ số từ 0 đến IV – giai đoạn 0 mô tả những ung thư không xâm lấn, tức là vẫn còn nằm ở vị trí ban đầu của chúng, và giai đoạn IV mô tả những ung thư xâm lấn đã lan tràn ra bên ngoài vú để đến những phần khác của cơ thể.

Giai đoạn ung thư vú được xác định như thế nào?

Kết quả giải phẫu bệnh học sẽ có những thông tin được sử dụng để xác định giai đoạn của ung thư vú – đó là: nó còn được giới hạn ở một vùng của vú hay đã lan tràn sang những mô khỏe mạnh khác bên trong vú hoặc những phần khác của cơ thể. Bác sĩ của bạn sẽ bắt đầu xác định điều này trong cuộc phẫu thuật cắt bỏ khối u và xem xét một hoặc nhiều hạch nách, nơi mà ung thư vú có xu hướng di chuyển đến đầu tiên. Họ cũng có thể chỉ định một số xét nghiệm máu hoặc phương pháp chẩn đoán hình ảnh bổ sung nếu có lý do để tin rằng ung thư có thể đã lan tràn ra bên ngoài vú (Các giai đoạn ung thư vú).

Hệ thống phân giai đoạn ung thư vú, gọi là hệ thống TNM, được giám sát bởi Ủy ban liên hiệp Ung thư Hoa Kỳ (American Joint Committee on Cancer – AJCC). AJCC là nhóm các chuyên gia trong lĩnh vực ung thư chịu trách nhiệm giám sát cách mà bệnh ung thư được phân loại và truyền đạt. Điều này đảm bảo rằng tất cả các bác sĩ và các cơ sở điều trị đang mô tả ung thư theo cùng một kiểu mẫu để cho kết quả điều trị của tất cả bệnh nhân có thể đối chiếu và nắm bắt được.

Trong quá khứ, giai đoạn ung thư được tính toán dựa vào 3 đặc điểm lâm sàng, T, N và M:

Kích thước khối u và nó có phát triển xâm lấn mô bên cạnh hay không (Tumor – T)
Ung thư có hiện diện ở các hạch lympho hay không (Lymph Nodes – N)
Ung thư có lan tràn đến những phần khác của cơ thể ngoài mô vú hay không (Di căn) (Metastasis – M)

Chữ số hoặc chữ cái phía sau T, N và M cho biết chi tiết hơn về mỗi đặc điểm đó. Các số chỉ càng lớn có nghĩa là ung thư càng tiến triển.

Vào năm 2018, AJCC đã cập nhật khuyến cáo phân giai đoạn ung thư vú bằng cách thêm những đặc tính khác vào hệ thống T, N, M:

Phân độ khối u (Tumor grade): một phép đo lường về mức độ giống của các tế bào ung thư so với các tế bào bình thường.
Thụ thể (Receptor) của estrogen và progesterone: các tế bào ung thư có các thụ thể của các hormone estrogen và progesterone hay không?
Protein HER2: các tế bào ung thư có sản xuất quá nhiều protein HER2 hay không?
Điểm Oncotype DX test: nếu ung thư có thụ thể của estrogen, protein HER2 âm tính, và không có tế bào ung thư ở các hạch lympho.

Bổ sung các thông tin về phân độ khối u, tình trạng thụ thể của hormone, tình trạng protein HER2, và kết quả của Oncotype DX test (nếu có khả năng) đã làm cho việc xác định giai đoạn ung thư vú trở nên phức tạp hơn, nhưng cũng mang lại kết quả chính xác hơn.

“Các cập nhật khuyến cáo mang ý nghĩa rằng việc phân giai đoạn hiện đang bắt kịp cách mà các bệnh nhân đang thực sự được điều trị” là lời giải thích của Tiến sĩ – Bác sĩ Elizabeth Mittendorf, Rob and Karen Hale Distinguished Chair trong Phẫu thuật ung thư và Giám đốc chương trình Miễn dịch học ung thư vú ở Viện Ung thư Dana-Farber, người nằm trong hội đồng các chuyên gia viết các cập nhật khuyến cáo. “Khi xây dựng một kế hoạch điều trị, các bác sĩ phải luôn xem xét phân độ khối u, tình trạng thụ thể hormone, tình trạng protein HER2, điểm Oncotype DX test – nếu có khả năng. Vì vậy, một người phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh ở giai đoạn II, có bộ ba âm tính (triple-negative - thụ thể estrogen âm tính, thụ thể progesterone âm tính, và protein HER2 âm tính) sẽ có kế hoạch điều trị rất khác so với một phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh ở giai đoạn II với thụ thể estrogen dương tính. Các khuyến cáo phân giai đoạn hiện đã nêu ra các công việc mà các bác sĩ phải làm ngay từ khi bắt đầu.”

Nhìn chung, theo các chuyên gia, hệ thống phân giai đoạn mới đưa thể ung thư vú có bộ ba âm tính (triple-negative - thụ thể estrogen âm tính, thụ thể progesterone âm tính, và protein HER2 âm tính) ở một giai đoạn cao hơn và phân loại hầu hết các thể ung thư vú có thụ thể hormone vào một giai đoạn thấp hơn.

Bạn cũng có thể nhìn thấy hoặc nghe thấy một vài từ nhất định được dùng để mô tả giai đoạn ung thư vú:

Tại chỗ (Local): ung thư còn giới hạn ở mô vú.
Tại vùng (Regional): có sự tham gia của các hạch lympho, chủ yếu là hạch nách.
Xa (Distant): ung thư được tìm thấy ở những phần khác của cơ thể.

Thỉnh thoảng, các bác sĩ sử dụng thuật như “tại chỗ tiến triển” (locally advanced) hoặc “tại vùng tiến triển” (regionally advanced) cho các khối u lớn xâm lấn đến da vú, các cấu trúc bên dưới của ngực, làm biến đổi hình dạng vú, và là tăng kích thước của hạch lympho nếu quan sát được hoặc ghi nhận được trong quá trình thăm khám của bác sĩ.

Các cập nhật khuyến cáo về phân giai đoạn ung thư vú của AJCC đã khiến quy trình xác định giai đoạn trở nên phức tạp hơn nhưng tính chính xác được tăng lên. Vì vậy, các đặc tính của mỗi giai đoạn được phần nào khái quát ở bên dưới. Để xem tất cả các đặc tính có thể có của mỗi giai đoạn, bạn có thể xem lại khuyến cáo về phân giai đoạn ung thư vú của AJCC.

Giai đoạn 0

Giai đoạn 0 được sử dụng để mô tả những ung thư vú không xâm lấn, như ung thư biểu mô ống tại chỗ (Ductal carcinoma in situ – DCIS). Ở giai đoạn 0, sẽ không có bằng chứng nào về việc các tế bào ung thư hoặc các tế bào bất thường không phải ung thư phá vỡ một phần của vú ở nơi chúng khởi đầu, hoặc vượt qua, hoặc xâm lấn các mô bình thường lân cận.

Bạn có thể đọc thêm bài: Ung thư vú và nhứng kiến thức cơ bản.

Giai đoạn I

(Ung thư vú giai đoạn 1)

Giai đoạn I mô tả ung thư vú xâm lấn (các tế bào ung thư phá vỡ hoặc xâm lấn các mô vú bình thường xung quanh). Giai đoạn I được chia thành hai nhóm là IA và IB.

Nhìn chung, giai đoạn IA mô tả ung thư vú xâm lấn với:

Kích thước khối u không vượt quá 2 cm và

Ung thư không lan tràn ra bên ngoài vú, không có ở các hạch lympho

Nhìn chung, giai đoạn IB mô tả ung thư vú xâm lấn với:

Không có khối u nào ở vú; thay vào đó, những nhóm nhỏ các tế bào ung thư có kích thước lớn hơn 0.2 mm nhưng không vượt quá 2 mm được tìm thấy trong các hạch lympho hoặc

Có một khối u ở vú có kích thước không vượt quá 2 cm, và có nhiều nhóm nhỏ các tế bào ung thư – lớn hơn 0.2 mm và không vượt quá 2 mm - ở hạch lympho

Tuy nhiên, nếu ung thư có thụ thể estrogen hoặc progesterone, nó sẽ được đưa vào phân giai đoạn IA.

Sự xâm lấn ở mức độ vi thể có thể xảy ra ở ung thư vú giai đoạn I. Trong xâm lấn vi thể, các tế bào ung thư vừa mới bắt đầu xâm lấn ra mô bên ngoài lớp lót của ống tuyến hoặc thùy vú, nhưng các tế bào ung thư xâm lấn không thể có kích thước lớn hơn 1 mm.

Giai đoạn II

(Ung thư vú giai đoạn 2)

Giai đoạn II được chia thành hai nhóm IIA và IIB.

Nhìn chung, giai đoạn IIA mô tả ung thư vú xâm lấn với đặc điểm:

Không có khối u nào được tìm thấy ở vú, nhưng ung thư (lớn hơn 2 mm) được tìm thấy ở 1 đến 3 hạch nách (các hạch lympho nằm dưới cánh tay), hoặc các hạch lympho gần xương ức (được tìm thấy trong suốt quá trình sinh thiết các hạch khu vực) hoặc

Khối u có kích thước 2 cm hoặc nhỏ hơn và đã lan tràn sang các hạch nách hoặc
Khối u lớn hơn 2 cm nhưng không vượt quá 5 cm và chưa lan tràn đến các hạch nách

Tuy nhiên, nếu khối u có kích thước từ 2 đến 5 cm và:

Chưa lan tràn đến các hạch lympho hoặc phần khác của cơ thể ngoài mô vú
Protein HER2 âm tính

Sẽ được phân loại vào giai đoạn I.

Tương tự, nếu khối u có kích thước từ 2 đến 5 cm và:

Chưa lan tràn đến các hạch lympho
HER2 âm tính
Thụ thể estrogen dương tính
Thụ thể progesterone âm tính
Có điểm tái phát Oncotype DX là 9

Sẽ được phân giai đoạn IA.

Nhìn chung, giai đoạn IIB mô tả ung thư vú xâm lấn với:

Khối u lớn hơn 2 cm nhưng không vượt quá 5 cm; các nhóm nhỏ các tế bào ung thư vú – lớn hơn 0.2 mm và không vượt quá 2 mm – được tìm thấy ở các hạch lympho hoặc
Khối u lớn hơn 2 cm nhưng không vượt quá 5 cm; ung thư đã lan tràn tới 1 đến 3 hạch nách hoặc đến các hạch gần xương ức (tìm thấy trong suốt quá trình sinh thiết hạch khu vực) hoặc
Khối u lớn hơn 5 cm nhưng chưa lan tràn đến các hạch nách

Tuy nhiên, nếu khối u có kích thước từ 2 đến 5 cm và:

Ung thư được tìm thấy ở 1 đến 3 hạch nách
Protein HER2 dương tính
Thụ thể estrogen dương tính
Thụ thể progesterone dương tính

Sẽ được phân vào giai đoạn I.

Bạn có thể đọc thêm bài: Ung thư vú giai đoạn chưa di căn.

Giai đoạn III

(Giai đoạn II được chia thành ba nhóm IIIA, IIIB và IIIC.)

Nhìn chung, giai đoạn IIIA mô tả ung thư vú xâm lấn với các đặc điểm:

Không có khối u nào được tìm thấy ở vú hoặc có khối u ở bất kì kích thước nào; ung thư được tìm thấy ở 4 đến 9 hạch nách hoặc các hạch lympho gần xương ức (tìm thấy trong các chẩn đoán hình ảnh hoặc thăm khám lâm sàng) hoặc
Khối u có kích thước lớn hơn 5 cm; những nhóm nhỏ các tế bào ung thư vú (lớn hơn 0.2 mm nhưng không vượt quá 2 mm) được tìm thấy trong các hạch lympho hoặc
Khối u lớn hơn 5 cm; ung thư đã lan tràn tới 1 đến 3 hạch nách hoặc các hạch cạnh xương ức (được tìm thấy trong quá trình sinh thiết các hạch khu vực)

Tuy nhiên, nếu khối u có kích thước bề ngang lớn hơn 5 cm và:

độ 2
ung thư được tìm thấy ở 4 đến 9 hạch nách
thụ thể estrogen dương tính
thụ thể progesterone dương tính
protein HER2 dương tính

sẽ được phân giai đoạn IB.

Nhìn chung, giai đoạn IIIB mô tả ung thư vú xâm lấn với đặc điểm:

Khối u bất kì kích thước nào và đã lan tràn đến thành ngực và/hoặc da vú và gây sưng nề hoặc có một ổ loét và
Có thể đã lan tràn sang các hạch nách với số lượng tối đa là 9 hoặc
Có thể đã lan tràn sang các hạch bạch huyết gần xương ức

Tuy nhiên, nếu khối u có kích thước bề ngang lớn hơn 5 cm và:

độ 3
ung thư được tìm thấy ở 4 đến 9 hạch nách
thụ thể estrogen dương tính
thụ thể progesterone dương tính
protein HER2 dương tính

sẽ được phân giai đoạn IIA.

Ung thư vú có viêm được xem tối thiểu là giai đoạn IIIB. Các đặc điểm điển hình của ung thư vú có viêm bao gồm:

Đỏ một phần lớn da vú
Vú có cảm giác ấm và có thể sưng nề
Các tế bào ung thư lan tràn đến các hạch bạch huyết và có thể tìm thấy tại da

Nhìn chung, giai đoạn IIIC mô tả ung thư vú xâm lấn với các đặc điểm:

Có thể không có dấu hiệu gì của ung thư ở vú hoặc nếu có khối u, có thể ở bất kì kích thước nào và đã lan tràn đến thành ngực và/hoặc da vú và
Ung thư đã lan tràn đến 10 hạch nách hoặc nhiều hơn hoặc
Ung thư đã lan tràn đến các hạch bạch huyết trên hoặc dưới xương đòn hoặc
Ung thư đã lan tràn đến các hạch nách hoặc đến các hạch gần xương ức

Tuy nhiên, nếu những khối u được đề cập ở trên với bất kì kích thước nào và:

độ 2
thụ thể estrogen dương tính
thụ thể progesterone dương tính
protein HER2 dương tính hoặc âm tính

sẽ được phân giai đoạn IIIA.

Giai đoạn IV

Giai đoạn IV mô tả ung thư vú xâm lấn đã vượt qua giới hạn của vú và các hạch lympho lân cận, đến các cơ quan khác của cơ thể, như phổi, các hạch lympho ở xa, da, xương, gan, hoặc não.

Bạn có thể nghe những từ “tiến triển” (advanced) hoặc “di căn” (metastatic) được sử dụng để mô tả ung thư vú giai đoạn IV. Ung thư có thể đã ở giai đoạn IV khi được chẩn đoán lần đầu, được gọi là mới phát hiện (de novo) bởi các bác sĩ, hoặc có thể là sự tái phát của một ung thư vú trước đó đã lan tràn đến những phần khác của cơ thể.

Những thông tin bổ sung về hệ thống phân giai đoạn TNM

Phân loạn T (Tumor size: kích cỡ khối u) mô tả khối u nguyên phát:

TX có nghĩa là khối u không đánh giá được.
T0 có nghĩa là không có bằng chứng của một u nguyên phát.
Tis có nghĩa là ung thư tại chỗ (in situ) (khối u chưa phát triển vào các mô vú lành).
T1, T2, T3, T4: những con số này được dựa trên kích thước của khối u và phạm vi phát triển của khối u vào các mô vú bên cạnh. Chữ số của T càng cao thì u càng lớn và/hoặc nó càng phát triển vào mô vú.

Phân loại N (Lympho Node Involvement – Sự tham gia của hạch lympho) mô tả ung thư đã lan tràn đến các hạch bạch huyết lân cận hay chưa:

NX có nghĩa là các hạch lympho lân cận không đánh giá được, ví dụ như trường hợp chúng đã được cắt bỏ trước đó.
N0 có nghĩa là các hạch lympho lân cận không có tế bào ung thư.
N1, N2, N3: những con số này được dựa trên số lượng các hạch lympho bị ảnh hưởng và lượng tổ chức ung thư được tìm thấy ở chúng. Số chỉ của N càng cao, phạm vi ảnh hưởng đến các hạch lympho càng lớn.

Phân loại M (Metastasis – di căn) cho ta biết có bằng chứng của ung thư đã di chuyển đến những phần khác của cơ thể hay không: